Ὁλοζώντανο περιστατικό ἀποκτήσεως καί ἀπώλειας τῆς εὐχῆς

Διήγηση Γέροντος: «Βοηθοῦσα στὶς ἑτοιμασίες τῆς πανηγύρεως ἑνὸς Κελλιοῦ. Ὁ Γέροντας τοῦ Κελλιοῦ ποὺ ἦταν πολὺ ἐπιτήδειος καὶ γρήγορος, μοῦ ἔλεγε: “Κάνε γρήγορα, φέρε ἐκεῖνο, πήγαινε ἐκεῖ…”. Ἐγὼ δὲν μποροῦσα νὰ ἀντέξω τόση βία, ἀλλὰ τὰ ἔκανα ὅλα μὲ ὑπακοή.
 Ἐκείνη τὴν στιγμή, ποὺ ἔκανα ὅλον αὐτὸ τὸν ἀγώνα νὰ ἑτοιμάσουμε τράπεζα γιὰ σαράντα πατέρες –καὶ τὰ ἔκανα μὲ μεγάλη προθυμία–, μπῆκε ἡ εὐχὴ μέσα μου καὶ ἄρχισε νὰ λέη ἡ καρδιά μου μόνη της τὴν εὐχὴ χωρὶς προσπάθεια. Ὤ, τί ἀγαλλίαση! Δὲν μπορῶ νὰ τὴν περιγράψω.
Ἄρχισε ἡ καρδιά μου νὰ λέη τὴν εὐχὴ καὶ ἔβγαινε ἀπὸ τὸ στόμα μου οὐράνια εὐωδία. Καὶ ὅλα αὐτά, ἐπειδὴ ἔκανα ὑπακοὴ σ’ ἕναν ξένο· δὲν ἦταν Γέροντάς μου. Ἦρθε ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ καὶ μὲ ἐπεσκίασε. Αὐτὴν τὴν χάρι τὴν εἶχα γιὰ ἕνα τέταρτο περίπου, ἐνῶ ταυτόχρονα δούλευα, καὶ ὁ Γέροντας τοῦ Κελλιοῦ δὲν κατάλαβε τίποτε. Τότε ἔρχεται ἕνας ἄλλος ἀδελφὸς καὶ μοῦ λέει μὲ λίγο ἀπότομο τρόπο:

Πῶς πρέπει νὰ πολεμᾶ ὁ στρατιώτης τοῦ Χριστοῦ.Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης

Ἀφοῦ ξυπνήσεις τὸ πρωί καὶ ἀφοῦ προσευχηθεῖς κάμποση ὥρα λέγοντας "Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ Υἱὲ τοῦ Θεοῦ ἐλέησόν με", τὸ πρῶτο πράγμα ποὺ ἔχεις νὰ στοχασθεῖς εἶναι αὐτό: τὸ νὰ σοῦ φανεῖ πὼς βλέπεις τὸν ἑαυτό σου περικλεισμένο μέσα σ’ ἕναν τόπο καὶ στάδιο, τὸ ὁποῖο δὲν εἶναι ἄλλο παρὰ ἡ ἴδια σου ἡ καρδιά καὶ ὅλος ὁ ἐσωτερικὸς ἄνθρωπος· μ’ αὐτὸν τὸν νόμο: ὅτι ὅποιος ἐκεῖ δὲν πολεμήσει νὰ μένει πάντοτε πεθαμένος· καὶ μέσα σ’ αὐτὸ λογάριασε πὼς βλέπεις ἐμπρός σου ἐκεῖνον τὸν ἐχθρό καὶ ἐκείνη τὴν κακή σου ὄρεξη, τὴν ὁποία ἀποφάσισες γιὰ νὰ πολεμήσεις, καὶ εἶσαι ἕτοιμος νὰ πληγωθεῖς καὶ νὰ πεθάνεις, ἀρκεῖ μόνο νὰ τὴν νικήσεις.
 

Καὶ ἀπὸ μὲν τὸ δεξὶ μέρος τοῦ σταδίου, νόμισε πὼς βλέπεις τὸν νικηφόρο σου Ἀρχιστράτηγο, τὸν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό, μὲ τὴν Παναγία του Μητέρα καὶ μὲ πολλὰ Τάγματα Ἀγγέλων καὶ Ἁγίων καὶ μάλιστα μὲ τὸν Ἀρχάγγελο Μιχαήλ·

«Κατευθυνθήτω ἡ προσευχή μου…»

«Κατευθυνθήτω η προσευχή μου ως θυμίαμα ενώπιον σου, έπαρσις των χειρών μου, θυσία εσπερινή»  (Ψαλμ. 140.2)

Η θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων αποτελεί, την καρδιά της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Το «Κατευθυνθήτω η προσευχή μου…» αποτελεί τον κεντρικότερο ύμνο της Προηγιασμένης. Ψάλλεται, κατά την εκκλησιαστική τάξη, «σεμνά και κατανυκτικά». Τον συνοδεύει η προσφορά θυμιάματος. Και οι πιστοί προσευχόμαστε γονατιστοί.

Μια βαθύτερη προσέγγιση του ύμνου αυτού μας επιτρέπει να κατανοήσουμε ορισμένα βασικά γνωρίσματα της ορθόδοξης προσευχής· ευρύτερα, της ορθόδοξης εμπειρίας, θα λέγαμε.

Όμως, προτού καταπιαστούμε με την ερμηνεία του, θα πρέπει να επισημάνουμε ότι ο ύμνος αποτελεί ψαλμικό στίχο, τον οποίο για να εξηγήσουμε επιβάλλεται να τον δούμε στα πλαίσια του Ψαλμού στον οποίο ανήκει.

Πρόκειται για τον 140ό Ψαλμό του Δαβίδ , που τον συνέθεσε, όταν- ίσως- τον κατεδίωκε ο Σαούλ. Ο Ψαλμός χαρακτηρίζεται ως εσπερινός, και η αρχαία Εκκλησία τον ονόμαζε «επιλύχνιον», Ψαλμό δηλαδή που είχε θέση και που ψαλλόταν την ώρα που άναβαν τα λυχνάρια.

Ο ποιητής απευθύνεται στο Θεό. Όπως φαίνεται, βρίσκεται μακριά από το ναό και περνά μεγάλη δοκιμασία. Γι’ αυτό και παρακαλεί θερμά ο Θεός να ακούσει τις κραυγές της ικεσίας του, παρακαλεί να ανέβει η προσευχή του, όπως ανεβαίνει ο καπνός του θυμιάματος, και να θεωρήσει την ικετευτική ανύψωση των χειρών του ως εσπερινή θυσία.

«Κατευθυνθήτω η προσευχή μου…»

“Λέγε διαρκῶς τὴν εὐχή”.Γέρων Πορφύριος ὁ Καυσοκαλυβίτης

Συστηματικὴ ἐνασχόληση μὲ τὴ νοερὰ προσευχὴ προϋποθέτει, κατὰ τὴ διδασκαλία τοῦ Γέροντος Πορφυρίου, πρῶτον, ἔμπειρο Γέροντα ποὺ θὰ παρακολουθεῖ τὸν ἀσκούμενο, καὶ δεύτερον, ψυχὴ καθαρὴ ἀπὸ ἐγωισμό, μνησικακία, ἀντιπάθειες, θέλημα, κενοδοξία καὶ τὰ παρόμοια. Πολὺ τόνιζε τὴν ἀνάγκη γιὰ τὴν ἐκτέλεση τῶν παραδεδομένων ἀκολουθιῶν, γιὰ τὸ διάβασμα τῶν ὕμνων τῆς Ἐκκλησίας μας.

Ὥστε ἡ συμβουλή του “Λέγε διαρκῶς τὴν εὐχὴ” ἰσχύει μὲν καὶ γιὰ ὅλους μας, ἀλλὰ μὲ διάκριση, χωρὶς κατάργηση τῶν ἀκολουθιῶν καὶ χωρὶς τὴν ἰδέα ὅτι ἐπειδὴ θὰ ποῦμε κάποιες φορὲς τὸ “Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με”, φθάσαμε δῆθεν σὲ μέτρα.

Μάλιστα μερικούς, ποὺ ἔβλεπε ὁ Γέροντας ὅτι ἀπὸ ἐγωισμὸ ἤθελαν νὰ “μάθουν” νὰ λένε τὴν εὐχή, γιὰ νὰ καυχῶνται φανερὰ ἢ μυστικὰ ὅτι κάνουν ἀνώτερη προσευχή, τοὺς συμβούλευε νὰ μὴν ἀσχοληθοῦν μὲ τὴ νοερὰ προσευχή.